خواص دارویی گل میخک در طب سنتی : میخک گیاهی بسیار کوچک اما با خواص درمانی فراوان است. که به غیر از مصارف عطر بخشی که در آشپزی از آن استفاده می شود دارای خواص سلامتی و درمانی بالایی است. این گیاه در قدیم ادویه گران قیمتی بود که تنها پادشاهان می توانستند از آن استفاده کنند. میخک معمولا بعنوان یک ادویه و با ترکیب زردچوبه، فلفل، دارچین و دیگر دویه ها برای تهیه پودر کاری مورد استفاده می گیرد و بسیار مفید می باشد. در این مطلب با خواص دارویی گل میخک در طب سنتی آشنا می شوید.
معرفی گل میخک
گل میخک (به انگلیسی: Carnation) از خانواده میخکیان است. این گل در ابتدا توسط گیاه‌شناس یونانی تئوفرستوس (Theopharastus)، دیانتوس (Dianthus) نامیده شد که گل بومی منطقه خاور نزدیک است. میخک از غنچه‌های خشک شده این درخت به دست می‌آید. خشك شده غنچه درخت از دو هزار سال بیش به عنوان ادویه به كار می رفته است. از نظر طب قدیم ایران میخك خیلی گرم و خشك است و دارای خواص بسیاری است..
ترکیبات شیمیایی گل میخک
غنچه‌های درخت میخک پس از باز شدن یعنی قبل از اینکه رنگ خاکستری و ارغوانی آن تبدیل به قرمز شود باید چیده و خشک شود. میخکی که بعنوان ادویه و دارو بکار می‌رود پودر این غنچه‌ها می‌باشد. میخک دارای ۱۶ درصد و ساقه‌های درخت در حدود ۵ درصد و برگ‌های آن دارای ۲ درصد اسانس روغنی می‌باشد که از تقطیر این قسمت‌ها بدست می‌آید.
اسانس میخک دارای بویی قوی و طعمی سوزاننده می‌باشد. این اسانس سفید رنگی بوده که اگر در مجاورت هوا قرار گیرد رنگ آن تیره و غلیظ می‌شود. اسانس میخک دارای اوژنول، کاربو فیلین، الکل بنزیلیک، بنزوات دو متیل، فورفوول و اتیلن می‌باشد. اوژنول که ماده اصلی میخک می‌باشد آرام کننده و ضد عفونی کننده است و از آن در دندانپزشکی برای آرام کردن درد دندان استفاده می‌شود.
نحوه مصرف میخک به چه صورتی است؟
برای تهیه چایی یا دم کرده میخک مقدر ۱۰ گرم میخک را با یک لیتر آب جوش مخلوط کرده و به مدت ۵ دقیقه دم کنید. طبع میخك بسیار گرم است، بنابراین برای گرم مزاجان مناسب نیست و ممكن است باعث ناراحتی كلیه و روده ها شود. این گونه افراد باید میخك را با صمغ عربی مخلوط كرده و بخورند.
خواص دارویی گل میخک در طب سنتی
خواص دارویی گل میخک در طب سنتی
درمان جای زخم : میخک به دلیل دارا بودن خواص ضدباکتریایی قادر است زخم را درمان کرده و جای آن را بهبود ببخشد.
بهبود آکنه : اگر روی پوست خود جوش و یا آکنه مشاهده کرده اید، بهترین درمان برای آن میخک می باشد. میخک به دلیل خواص ضدمیکروبی و ضدباکتریایی می توانید به بهترین نحو ممکن جوش ها و آکنه هایتان را درمان کند.
ماسک طبیعی : شما می توانید به جای استعمال از ماسک های شیمیایی ماسک طبیعی میخک را به طور مستقیم بر روی پوست صورتتان بگذارید و شاهد خواص معجزه آسای آن باشید. میخک به دلیل دارا بودن خواص ضدمیکروبی و ضدباکتریایی سطح پوستتان را از ناهمواری های جوش و آکنه صاف دور کرده و آن را درخشان می کند.
ضد ریزش مو : استعمال روغن میخک به طور مستقیم بر روی پوست سر باعث خون رسانی در آن ناحیه و در نتیجه رشد مو می گردد.
ضد التهاب : در میخک فلاونوئید به وفور یافت می شود. از این رو، می توان از میخک به عنوان یک داروی ضد التهاب یاد کرد که در درمان التهاب های لثه و دندان، پوست، روده، مفاصل و استخوان ها مفید فایده است.
خواص میخک برای رحم : در طب سنتی میخک برای درمان بیماری های رحم بسیار کاربرد دارد، پژوهشگران می گویند برای درمان غذایی و تقویم رحم باید از ۴ گل میخک هر روز مرتب استفاده نمایید
تنظیم قند خون : میخک با افزایش ترشح انسولین به تنظیم قند خون کمک می کند.
درمان درد ناشی از التهاب : میخک دارای فلاونوئید و اوژنول می باشد. از این رو، میخک درمانگر بیماری های التهابی و دردهای ناشی از آن می باشد.
ضد میکروب : علاوه بر خاصیت باکتری زایی، میخک مانند یک میکروب کش قوی عمل می کند. بدین ترتیب، میخک می تواند پاتوژن ها (میکروب های بدن) را دفع کند.
درمان سرگیجه : یکی از درمان های میخک به سرگیجه باز می گردد. میخک می تواند به دلیل دارا بودن خواص منحصر به فرد سرگیجه را درمان کند.
کاهش سردرد : بسیاری از افراد و همچنین بانوان باردار گاها با سردرد دست و پنجه نرم می کنند. از آنجا که اکثر داروها شیمیایی بوده و اثر آن ها ممکن است دیر به درمان بیماری بیانجامد، میخک یک داروی گیاهی به شمار می رود که سردرد را بهبود می بخشد.
بهبود عملکرد مغز : بوییدن روغن میخک می تواند مغز را فعال کند.
کاهش دندان درد : آن دسته از افرادی که مدام با دندان درد سر و کله می زنند، به خوبی می دانند میخک یک بی حسی موضعی کاملا قوی می باشد. از این رو، استعمال آن بر روی لثه و دندان به بی حسی آن نواحی کمک می کند.
رفع بوی بد دندان : از جمله خواص میخک در طب سنتی رفع بوی بد دهان و از بین بردن باکتری های بود، جویدن گیاه میخک رفع کننده بوی بد دهان می باشد و یک خوشبو کننده قوی دندان محسوب می شود و د
کاهش سرفه : میخک به همراه آب گرم می تواند دوای درد سرفه باشد. این ترکیب می تواند سینه شما را نرم کند و از میزان سرفه کردنتان بکاهد.
ضد سرماخوردگی : میخک یکی از گیاهان دارای خواص ضدباکتریایی به شمار می رود که در درمان سرماخوردگی کمک موثری می کند.
درمان سینوزیت : از آنجا که میخک دارای خواص ضد التهابی است، می توان از آن برای درمان سینوزیت کمک گرفت.
ضد تهوع : میخک یک گیاه طبیعی است که به درمان تهوع کمک می کند. حتی خانم های باردار نیز می توانند از گیاه میخک برای درمان تهوع های دوران بارداری استفاده کنند.
ضد استفراغ : سردرد و یا سرگیجه گاها به استفراغ می انجامد. شما می توانید با استفاده از میخک علاوه بر درمان تهوع استفراغ را رفع نمائید.
تقویت دستگاه گوارش : برخی از ترکیبات موجود در گیاه میخک آنزیم های گوارشی را در جهت ترشح تحریک نموده و سیر هضم غذا را بهبود می بخشد.
ضد نفخ شکم : گذاشتن چند گل میخک در آب گرم می تواند نفخ شکم را برطرف کند.
بهبود فرایند هضم غذا : میخک به درمان دردهای شکمی معروف است. شما با استفاده از گیاه میخک می توانید دردهای شکمی از قبیل نفخ، اسهال و سوء هاضمه را رفع نمائید. درمان این بیماری ها ناشی از خواص ضدمیکروبی و رفع سموم بدن ِمیخک می باشد.
سلامت کبد : ترکیبات زیست فعال درون میخک می تواند در درمان بیماری های کبدی اعم از کبد چرب و سیروز کبدی کمک کند.
تصفیه خون : عصاره های خوش عطر گیاه میخک قادر است سموم بدن را رفع نموده و با تحریک فعالیت آنتی اکسیدانی، سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشیده و در نتیجه خون را پاکسازی نماید.
خواص دارویی گل میخک در طب سنتی
کاهش فشار خون : میخک به دلیل دارا بودن اوژنول می تواند فشار خون را کاهش بدهد.
ضد لختگی خون : استیل اوژنول یکی از ترکیبات زیست فعال موجود در گیاه میخک به شمار می رود که پلاکت های خون را مهار کرده و ضد لخته شدن خون محسوب می شود.
سلامت قلب : میخک به دلیل دارا بودن اوژنول و استیل اوژنول قادر است فشار خون را کاهش داده و در نتیجه از لخته شدن خون پیشگیری نماید.
ضد پریشانی : بوییدن روغن میخک دارای خواص درمانی در جهت رفع حالات اضطراب و پریشانی می باشد.
کاهش استرس : میخک دارای عطر خوش بوده که مستقیما بر روی حواس افراد تاثیر می گذارد. از این رو، میخک یک گیاه در جهت کاهش حالات اضطراب و استرس محسوب می شود.
افزایش میل جنسی : میخک به دلیل دارا بودن خواص متعدد منجر به گشادی رگ ها و افزایش گردش خون در نواحی آلت تناسلی می شود. از این رو، میل جنسی را نیز افزایش می دهد.
بهبود سیستم ایمنی بدن : میخک به دلیل داشتن ویتامین ث و آنتی اکسیدان سرشار می تواند سیستم ایمنی بدن را بهبود ببخشد.
ضد سرطان : در میخک آنتی اکسیدان به وفور یافت می شود. بدین ترتیب، میخک می تواند به مبارزه با رادیکال های آزاد مشکوک به رشد سلول های سرطانی بپردازد.
حفظ سلامت استخوان ها : میخک دارای منگنز سرشار بوده و با کاهش پوکی استخوان به سلامت نواحی استخوانی کمک می کند.
پیشگیری از سرطان ریه : آنتی کارسینوژنیک موجود در گیاه میخک به پیشگیری از بیماری سرطان ریه کمک می کند.
ضد اسپاسم عضلانی : میخک یک گیاه آرام کننده و تسکین بخش می باشد که استعمال روغن آن می تواند از گرفتگی عضلانی بکاهد.
درمان ضعف اعصاب بوییدن : روغن میخک می تواند به بیماری های عصبی کمک کند.
خواص میخک برای لاغری : چوب میخک که دارای خاصیت بی حس کنندگی نیز می باشد، می تواند در جهت چربی سوزی و کاهش وزن کمک موثر کند.
کاهش کمردرد : استعمال روغن میخک و ماساژ آن بر روی ناحیه کمر می تواند به دنبال آرام نمودن عضلات آن از درد بکاهد.
چگونه می توان از گل میخک برای لاغری و کاهش وزن استفاده کرد؟
میخک یکی از ادویه های توصیه شده برای کسانی است که برنامه ی رژیمی برای کاهش وزن دارند، زیرا حاوی خواص ضد چاقی است. نوشیدنی‌های تهیه شده از میخک و روغن آن، فرایند کاهش وزن، تسکین تورم و بهبود عملکرد روده را سرعت می‌بخشد. شما می‌توانید ۷ تا ۸ کیلوگرم از وزن‌تان را در یک ماه با ورزش و رژیم غذایی و در کنار آن‌ها مصرف میخک، از دست بدهید.
میخک برای لاغری به شکل چای قابل استفاده است. برای تهیه‌ی چای میخک خیلی ساده پودر این گیاه را در آب جوش بریزید و کمی صبر کنید تا دم بکشد.
یک دستورالعمل سنتی هم برای تهیه‌ی چای میخک برای لاغری وجود دارد:
* ۱ قاشق غذاخوری چوب میخک خرد نشده را بکوبید و آن‌ها را تبدیل به پودر کنید. پودر را به ۱ فنجان آب جوش اضافه کنید و اجازه بدهید به مدت ۴ ساعت بماند.
خواص دارویی گل میخک در طب سنتی
مضرات میخک شامل چه مواردی است؟
۱- افزایش خونریزی : مصرف بیش از اندازه میخک می‌تواند خون را رقیق کرده و خطر خونریزی را افزایش دهد. این ادویه دارای ماده شیمیایی به نام اوژنول است که یک عامل رقیق کننده خون محسوب می‌شود و می‌تواند فرآیند انعقاد خون را کند کرده و به خونریزی غیر طبیعی منجر شود. توصیه می‌شود که در صورت ابتلا به اختلالات خونی مانند هموفیلی و یا مصرف داروهای ضد انعقاد خون از مصرف زیاد میخک خودداری کنید. همچنین توصیه می‌شود که از دو هفته قبل از عمل جراحی مصرف میخک را متوقف کنید.
۲- کاهش سطح قند خون : افرادی که قند خون پایین‌تر از حد طبیعی دارند باید فورا مصرف میخک را کاهش دهند. یافته‌ها نشان می‌دهد که این گیاه می‌تواند قند خون را به میزان قابل توجهی کاهش دهد که می‌تواند برای افراد مبتلا به هیپوگلیسمی خطرناک باشد. بنابراین مراقب سطح قند خون خود باشید و مصرف میخک را متعادل کنید
۳- تأثیرات سمی : میخک می‌تواند اثرات سمی جدی بر شما بگذارد. اگر میخکی که به طور نامناسب نگه‌داری شده است را مصرف کنید و یا دوز بالایی از عصاره آن را استفاده کنید، احتمال زیادی وجود دارد که دچار علائمی مانند تهوع، استفراغ، تنگی نفس، گلودرد، کسالت، عدم تعادل مایعات، اختلالات کلیوی، اختلالات کبدی و غیره شوید.
۴- واکنش‌های حساسیتی : حساسیت یکی از عوارض جانبی شایع میخک است که می‌تواند به دلیل اوژنول به وجود بیاید. واکنش‌های حساسیتی متعدد که ممکن است به دلیل مصرف زیاد میخک با آن‌ها مواجه شوید راش، کهیر، تورم، گرفتگی گلو و غیره هستند. در حالت بدتر ممکن است دچار آنافیلاکسی نیز بشوید که چون یک واکنش در تمام بدن است می‌تواند به مرگ نیز بینجامد.
۵- تشنج : زمانی که میخک زیادی را در رژیم غذایی خود بگنجانید، خطر تشنج را بالا می‌برید. این ادویه می‌تواند باعث فعالیت الکتریکی نامنظم در سلول‌های مغزی شود و فرد را در معرض خطر یک یا چند تشنج قرار دهد. این وضعیت با عدم هوشیاری و تشنج همراه است و می‌تواند باعث بروز صرع نیز بشود.
۶- حساسیت پوست : میخک می‌تواند پوست را تحت تاثیر قرار داده و آن را بسیار حساس کند. این مسئله بیشتر در مورد مصرف موضعی روغن رقیق نشده میخک صحت دارد که همان عصاره فرآوری نشده و تصفیه نشده میخک است. این روغن می‌تواند باعث تحریک، راش، سوختگی یا درماتیت تماسی شود. گاهی وقت‌ها می‌تواند به سلول‌های پوست نیز آسیب برساند.
۷- حساسیت دهانی : ممکن است غشای مخاطی موجود در دیواره‌های داخلی دهان با مصرف زیاد میخک یا استفاده از روغن آن ملتهب شود. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که این میزان مصرف می‌تواند با ایجاد احساس سوزش به لثه، دندان، پالپ دندان، بافت‌های دندان و غیره آسیب برساند. یکی از مضرات میخک این است که مصرف زیاد آن می‌تواند باعث زخم شدن لب و پوسیدگی دندان نیز بشود.
۸- از دست دادن حواس : اوژنول موجود در میخک می‌تواند آن را به یک ماده بی‌حس کننده تبدیل کند. گزارش شده است که روغن میخک، در صورت استفاده زیاد بر روی پوست، می‌تواند باعث از دست رفتن حواس شود. بنابراین، مراقب باشید آن را همزمان با داروهای مسکن ترکیبی مصرف نکنید.
اگر هر کدام از این عوارض و مضرات میخک را تجربه کردید، مصرف میخک را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید!
طب سنتی در گرگان
در موسسه طب الرضا با سرپرستی دکتر علی محمد ملاحی به فعالیت خود در بخش های طب سنتی، طب سوزنی، ماساژ درمانی، طب گیاهی در گرگان مشغول به فعالیت می باشد. برای رزرو نوبت با ما تماس بگیرید. همچنین می توانید به آدرس سایت www.dr-mallahi.ir مراجعه کنید.
